Deprem Yönetmeliği Taşıyıcı sistem türüne göre r ve d katsayıları 4.3.2.4

İsmail Hakkı BESLER

Administrator
Aşağıda altı kırmızı ile çizilen cümleden ne anlarsınız? Bu cumle ile kasdedilen yapı betonarme yapılar için Tablo 4.1 de verilen A14 ve A15 mi kasdedilmiştir. 4.3.2.4 Maddesi karma sistemleri bu kontrolden muaf mı tutmaktadır.

Yonetmelik atif.pngDevrilme 4bolu5R Alti cizili.png
 

Ekli dosyalar

  • Devrilme 4bolu5R.png
    Devrilme 4bolu5R.png
    86.2 KB · Görüntüleme: 24,177
  • R katsayisi tablosu.png
    R katsayisi tablosu.png
    153.9 KB · Görüntüleme: 24,163
  • 4545.png
    4545.png
    27.8 KB · Görüntüleme: 24,149
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

İsmail Bey,

Dün tam da bu konu ile ilgili arkadaşım ile konuşuyorduk. Kesinlikle kafa karıştırıcı olmuş. Benim anladığım durumu ekteki görselde yazdım.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

4.3.2.4 maddesi hem süneklik düzeyi yüksek, karma veya sınırlı sistemler için geçerli. İçinde perde olan ve DTS=1, 1a, 2 ve 2a olan tüm yapılarda kontrol edilmeli.

DTS=1a ve 2a (ayrıca 3a ve 4a) olan binalar zaten SINIRLI çözülemiyor. Bu DTS sınıfındaki binalar BYS kısıtlamaları nedeniyle genellikle süneklik düzeyi yüksek yapılmak zorunda kalınacak zaten. Bu maddenin amacı tek başına bir perde ile bina çözeceksen ben de seni cezalandırırım mantığında olmuş.

4.3.4.5 maddesinde ise perde + süneklik düzeyi yüksek moment aktaran çerçeve dediği için A14 ve A15 te kontrol etmek gerek. Bu maddede zaten muğlaklık yok.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

İsmail bey merhaba;

Konu hakkındaki düşüncelerim şu şekildedir;



Saygılarımla.

İnş. Müh. Basri AKYILDIZgörüş 2.JPG
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Basri Bey merhaba,

Güzel özetlemişsiniz, elinize sağlık. Özetinizin sonunda yer alan DTS= 1 ve 2 olan binalarsa SINIRLI sistem çözülemez uyarısı nerede belirtiliyor?
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Merhaba;

Madde 4.3.4.3 te;

* Süneklik düzeyi Sınırlı ÇERÇEVE sistemler sadece DTS3 ve DTS4 te yapılabilir,
* Asmolen yada tek doğrultuda dişli döşemeler perde içermediği sürece SINIRLI sünek sayılacak ve sadece DTS3 ve DTS4 te yapılabilecektir.
* Asmolen yada tek doğrultuda dişli döşemeler perde içeriyorsa KARMA sünek sayılacak ve sadece A2/B2/C2 olarak yapılabilecektir.

Burada benim detayını vermediğim sadece perde içeren SINIRLI sünek kirişsiz döşemeli sitemler A12/A13/A32 olarak yapılabilecektir.

Eksik bilgiden dolayı özür dilerim.

Saygılarımla.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Basri Bey,

Estağfurullah. Yeni yönetmelik getirelim derken olayı o kadar karmaşık hale getirdiler ki bildiğimiz şeyleri karıştırır olduk.

Sanırım yanlış anlaşılma oldu. Tablo 4.1'de A3 Süneklik düzeyi SINIRLI sistemlerde yer alan A31, A32 ve A33 türü binalar sadece BKS=1,5 olan binalarda yani DTS= 1a, 2a, 3a ve 4a olduğu zaman kullanılamıyor. (BKZ: 4.3.4.1 a)

4.3.2.4 maddesi özelinde ise DTS=1 ve DTS=2 de yer aldığı için A32 ve A33 türü binalarda da bu kontrol yapılmalı.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Benim TBDY 2018 4.3.2.4'den anladığım
"Perdeli" boşluklu ya da boşluksuz içinde perde bulunan sistemler.
Çünkü akabinde gelen (a) ve (b) kontrolleri perdeler için öngörülen bir hesap.

TDY2007'de Sadece Merdiven çekirdeğiyle ve asansör perdeleriyle yüksek alfaS'ler sağlanıyordu. Bu madde ile düzgün dağılmış perdeli sistemlere yönlendirme yapılıyor. Ve özellikle karma sistemlerde de bu yönlendirme gerekiyor.

Dolayısıyla bu madde tüm süneklik sistemleri için uygulanmalı
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Merhaba Erhan Bey;
Yönetmeliğin kafaları baya karıştırdığı doğrudur, sanırım bunun sebebi eski alışkanlıklarımız.

Sorunuzu tersten giderek şöyle inceleyelim öyleyse;

A31 - Deprem etkilerinin tamamının moment aktaran SÜNEKLİK DÜZEYİ SINIRLI betonarme çerçevelerle karşılandığı binalar.

Madde 4.3.4.3 bu tür binalar sadece DTS3 ve DTS4 olan binalarda kullanılabilir demektedir. yani DTS1 ve DTS2 de kullanılamaz. Asmolen döşemeli sistemlerde perde içermediği sürece bu sınıfa girecektir.

A32- Deprem etkilerinin tamamının SÜNEKLİK DÜZEYİ SINIRLI boşluksuz betonarme perdelerle karşılandığı binalar.

Burada çerçeve denilmediği için kirişsiz plak döşemeli sitemler ve tünel kalıp benzeri sistemleri düşüne biliriz. Madde 4.3.4.4 Sadece kirişsiz döşemleri içeren sistemler için Süneklik düzeyi sınırlı boşluksuz perdeli sistemlerin A32 olarak DTS sınırlaması olmaksızın çözüle bileceği belirtilmiştir.

A33 - Deprem etkilerinin moment aktaran SÜNEKLİK DÜZEYİ SINIRLI betonarme çerçeveler ile SÜNEKLİK DÜZEYİ SINIRLI boşluksuz betonarme perdeler tarafından birlikte karşılandığı binalar.

Burada detay verilmediği için plak döşemeli perdeli+çerçeve sitemlerin Mdev>=0.75Mo koşulunu sağlamak şartıyla yapılabileceği anlaşılmaktadır. Maddede açıkca yazılmaması nedeniyle ve bu konuda Nuray Aydınoğlu hocanın yorumu dikkate alınırsa asmolen döşemeli sitemlerin bu sınıfa girmeyeceği söylenebilir.

Sanırım bir süre daha bu kafa karışıklığımız devam edecek. Her okuduğumuzda farklı bir yorum geliyor aklımıza.

Saygılarımla.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

inşaat mühendisleri odasının hazırladığı tbdy 2018-eğitim el kitabı sayfa BA-1/15 da r kat sayısı seçimine çok güzel bir örnek vermiş incelerseniz . A15 ve A14 yapılara göre 4.3.2.4 maddesi ile işimizin olmadığını anlıyorum .
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

ottomancagatay:gw0y6pg9' Alıntı:
inşaat mühendisleri odasının hazırladığı tbdy 2018-eğitim el kitabı sayfa BA-1/15 da r kat sayısı seçimine çok güzel bir örnek vermiş incelerseniz . A15 ve A14 yapılara göre 4.3.2.4 maddesi ile işimizin olmadığını anlıyorum .

Çağatay Bey,

4.3.2.4 maddesini ilk okuduğumuzda sadece perdeli sistemlerde (yüksek sünek: A12, A13 veya sınırlı: A32) bu koşul uygulanacakmış gibi algılanıyor. İlk okuduğumda ben de böyle anladım. Hatta bu başlıktaki ilk mesajımda da görsel üzerinde
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Ancak bu maddenin koyulma amacı, sistemde bulunan her perdenin çalışması içindir. Verdiğiniz yazıdaki sonuca göre bu arttırım sadece tünel kalıp veya mantar döşemeli sistemlerde yapılmalı. Halbuki perde+çerçeve sistemlerde de kuvvetlerin düzgün dağılmadığı binalarda bu arttırımı yapılması gerektiği kanatindeyim.

Benim asıl yeni bir sorum var:

4.3.2.4 maddesindeki kontrolde perde grubunu tek perde gibi mi düşüneceğiz? Öyleyse, sadece çekirdek olan binalarda her zaman 4R/5 arttırımı çıkar çünkü nerdeyse tüm momenti o perde grubu karşıladığı için her zaman Mdev > M0/3 çıkar.

Sanki bu kontrolde perde grubunun (çekirdeğin) her bir kolu için ayrı ayrı bakılmalı. Siz ne dersiniz?

Kişisel sitemim: ABD'de ACI 318 veya diğer yönetmeliğe katkıda bulunan herkesin adı ve unvanı yazar. Bizde yönetmelik anonim hazırlanıyor sanki. Tamam kimlerin komisyonda olduğu belli ama resmi muhattap yok. Her yerde seminerler verseler ne olur? Yüzeysel yüzeysel geçiliyor.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

İsmail Bey,

Yönetmelikte çekirdek perdelerinde grup tanımı yapılarak tek bir noktada iç kuvvet hesaplattırdığının farkındayım ama bu şekilde olursa, binada sadece tek bir "H" şeklinde ve merkezde çekirdek olduğunu farz edelim. Bu durumda da tek bir perde olduğu için 4.3.2.4a maddesi sağlanmayacak.

Bu şekilde bakarsanız çoğu zaman 4R/5 çarpanı devreye girecek. Biraz acımasız olmuş. O yüzden acaba dedim... :)
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

MaFiAMaX":2380dspr' Alıntı:
İsmail Bey,

Yönetmelikte çekirdek perdelerinde grup tanımı yapılarak tek bir noktada iç kuvvet hesaplattırdığının farkındayım ama bu şekilde olursa, binada sadece tek bir "H" şeklinde ve merkezde çekirdek olduğunu farz edelim. Bu durumda da tek bir perde olduğu için 4.3.2.4a maddesi sağlanmayacak.

Bu şekilde bakarsanız çoğu zaman 4R/5 çarpanı devreye girecek. Biraz acımasız olmuş. O yüzden acaba dedim... :)
Evet acimasiz oldukca. Hocalarla konusuyoruz bu durumu. Yonetmelik de net bir sekilde soylemis perde kollarini birlestirerek al diye.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

2m proje":6sjdh9mr' Alıntı:
A33 - Deprem etkilerinin moment aktaran SÜNEKLİK DÜZEYİ SINIRLI betonarme çerçeveler ile SÜNEKLİK DÜZEYİ SINIRLI boşluksuz betonarme perdeler tarafından birlikte karşılandığı binalar.

Burada detay verilmediği için plak döşemeli perdeli+çerçeve sitemlerin Mdev>=0.75Mo koşulunu sağlamak şartıyla yapılabileceği anlaşılmaktadır. Maddede açıkca yazılmaması nedeniyle ve bu konuda Nuray Aydınoğlu hocanın yorumu dikkate alınırsa asmolen döşemeli sitemlerin bu sınıfa girmeyeceği söylenebilir.

Sanırım bir süre daha bu kafa karışıklığımız devam edecek. Her okuduğumuzda farklı bir yorum geliyor aklımıza.

Saygılarımla.

Basri bey Merhaba

Süneklik düzeyi yüksek modellemeyi dışarda tutup sadece süneklik düzeyi sınırlı ve karma sistemlerin şartlarına göz atarsak

Perde içermeyen süneklik düzeyi sınırlı sistemler hem çerçeve hem de dişli döşeme "perde içermiyorsa" DTS 1 ve DTS 2'de yapılamıyor (4.3.4.3)

Dişli ve Plak döşemenin Perdeli sistemlerde sınırlı ve karma süneklik düzeyine göre yapılmasına ne şartlarda izin verildiğine gelirsek.

Dişli döşeme modellemek istiyorsak DTS 1 ve DTS 2'de karma sistemde izin veriliyor ve Mdev>=0.75Mo şartını sağlamamız gerekiyor. Yoksa sistem karma sistem olarak kabul edilmiyor ve yönetmelik şartı sağlanmamış oluyor. Zaten " asmolen döşeme" sadece A23 ve A24'de geçme sebebi de bu olarak görüyorum. (4.3.4.3'teki "perde içermeyen" tabirinden bunu anladım. Yani perde içermiyorsa DTS 1-2'de yapamazsın ama perde içeren karma sisteme geçebilirsen yani Mdev>=0.75Mo şartını sağlayacak ciddi perden varsa A23 ve A24'e göreyapabilirsin)

DTS1 ve DTS2'de Perde içeren plak sistem yapılabilir.
Mdev>=0.75Mo ise süneklik düzeyi karma ya da sınırlı seçebiliriz (A21-A22-A31-A32)
ancak Mdev<0.75Mo ise karşımıza (4.3.4.7) maddesi çıkıyor. ve sistem zorunlu olarak A31'e giriyor. (R=4 D=2.5 ve BYS >= 7 şartı koşuluyor) (yani sistem perdeli olmasına rağmen A31 şartlarını kullanıyoruz)

Maddeler arası geçişler çok sık olan bir yönetmelikle karşı karşıyayız ve dolayısıyla kafa karışıklıkları çok normal
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Erhan Bey;

Bahsettiğiniz gibi eğer yapıda sadece asansör çevresi gibi tek bir grup perde varsa ise ve bu grup perdenin Mdev > M0/3 durumu mevcutsa yönetmelik 4/5R artırımıyla şunu demek istiyor diye düşünüyorum,
"Sizin yapınızda deprem etkilerinin karşılanması için tek bir perdeye bel bağlanmış, deprem anında bu perdeniz de bir taşıma gücü kaybı oluşması durumunda yapınızda da ciddi hasarlara oluşabilir. Bu sebepten 4/5R oranında bir arttırım yaparak yapınızı daha güvenli olacak şekilde tasarlayın demek istiyor."

Bu durum tüm perdeler içinde geçerli aslında, önceki yazışmalarımızda bu kontrolüm perdeli sistemlerin tümü için yapılması gerektiği, tek bir perdede bile 1/3 yada 1/6 kontrolleri sağlanmaz ise 4/5R koşulu uygulanmalıdırı konuşmuştuk.
Özetle İsmail beyin dediği gibi perde grubu için kontrol yapılması gayet mantıklı gözüküyor.

Saygılarımla.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Ismail Hakki Besler":3sf8jid1' Alıntı:
MaFiAMaX":3sf8jid1' Alıntı:
İsmail Bey,

Yönetmelikte çekirdek perdelerinde grup tanımı yapılarak tek bir noktada iç kuvvet hesaplattırdığının farkındayım ama bu şekilde olursa, binada sadece tek bir "H" şeklinde ve merkezde çekirdek olduğunu farz edelim. Bu durumda da tek bir perde olduğu için 4.3.2.4a maddesi sağlanmayacak.

Bu şekilde bakarsanız çoğu zaman 4R/5 çarpanı devreye girecek. Biraz acımasız olmuş. O yüzden acaba dedim... :)
Evet acimasiz oldukca. Hocalarla konusuyoruz bu durumu. Yonetmelik de net bir sekilde soylemis perde kollarini birlestirerek al diye.

İsmail Bey Merhaba

Bence yerinde bir madde. Her ne kadar A1 düzensizliğinin yönetmelikte bir yaptırımı olmasa da burulmanın doğurabileceği olumsuzlukları hepimiz biliyoruz. Maddenin koyulma sebebi hem asansör ve merdiven perdelerinin "tabiri caizse" ekmeğini yemeyi (eskiden alfaS'i arttırıyordu şimdi ise Mdev büyük oranda arttıracaktır) önlemek hem de (her ne kadar çekirdek dense de bu perdeler planda her zaman ortada olmuyor kimi zaman sağa sola yapışık olabiliyor ve ciddi manadan rijitlik merkezini kendilerine çekip kütle merkezinden uzaklaştırıyordu) bu kütlelerden dolayı oluşabilecek burulma düzensizliğinin önüne geçmek.

Ben iyi düşünülmüş bir madde olarak buluyorum
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Merhabalar,
Bence 4.3.2.4 maddesinin bize dediği;
Eğer tasarımınız betonarme ve taşıyıcı sistemin tamamı perdelerden oluşuyorsa (boşluklu/boşluksuz fark etmez) veya çelik çaprazlardan oluşuyorsa;
(a) ve (b) maddesine uyarak, bu perdeleri uygun şekilde yerleştirin...

Mesela; ortalama 2 m uzunluğunda perdeler kullanıyorken bir yerde kalkıp 6~8 m uzunluğunda perde kullanmayın (a maddesi)
Perdelerinizin kesitleri orantılı diye de kenar aksları ihmal etmeyin zira depreme göre tasarımın en temel geometrik kurallarından biri (literatüre göre) olabildiğince kenar akslara perdeleri yerleştirmektir. Bu sebeple de kenar aksa koyduğunuz perdelerin yeterliliğinden emin olmak için de (b) maddesini sağlayın.

Karma sistemler için bu madde bağlayıcı değildir... zira 4.3.4.6'da Karma sistemlerdeki kontrol ayrıca verilmiş ve herhangi bir atıf yapılmamıştır 4.3.2.4 maddesine.
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Mirza":lwejf84e' Alıntı:
Merhabalar,
Bence 4.3.2.4 maddesinin bize dediği;
Eğer tasarımınız betonarme ve taşıyıcı sistemin tamamı perdelerden oluşuyorsa (boşluklu/boşluksuz fark etmez) veya çelik çaprazlardan oluşuyorsa;
(a) ve (b) maddesine uyarak, bu perdeleri uygun şekilde yerleştirin...

Mesela; ortalama 2 m uzunluğunda perdeler kullanıyorken bir yerde kalkıp 6~8 m uzunluğunda perde kullanmayın (a maddesi)
Perdelerinizin kesitleri orantılı diye de kenar aksları ihmal etmeyin zira depreme göre tasarımın en temel geometrik kurallarından biri (literatüre göre) olabildiğince kenar akslara perdeleri yerleştirmektir. Bu sebeple de kenar aksa koyduğunuz perdelerin yeterliliğinden emin olmak için de (b) maddesini sağlayın.

Karma sistemler için bu madde bağlayıcı değildir... zira 4.3.4.6'da Karma sistemlerdeki kontrol ayrıca verilmiş ve herhangi bir atıf yapılmamıştır 4.3.2.4 maddesine.

Mirza Bey merhaba
4.3.2.4'de "tamamı" perdeli yapılardan bahsetmez, ki bahsedecek olsa sizin dediğiniz gibi "tamamı" ifadesini kullanırdı. Bu maddedeki yegane amaç ister kolon ve perdelerin beraber kullanıldığı olsun ister tamamen perdeli yapılar olsun - perdelerin homojen olarak yapıya dağıtılmasını ve sadece bir bölgede toplanmasını engellemektir. (özetle asansör ve merdiven kovasına perde atıp işin içinden perdeli yapı çözdüm diyerek çıkılmaması)
Ayrıca karma sistemlerde bu maddenin kullanılmayacağını belirtmişsiniz ki bu da yanlış bir yorum içinde perde barındıran her bina da kullanılır.
4.3.2.4 maddesinin şu iki şartı sağlayan her süneklik düzeyinde uygulanması geerekir.
1) bina dts 1 veya dts 2 olacak
2) perde bulunduracak
 
Re: Deprem yönetmeliği 4.3.2.4 Maddesini nasıl anlamak gerek

Ömer Bey,

Sizin anladığınız şekilde olduğunu kabul edersek (ki yanlıştır demiyorum, tartışıyoruz sadece) 4.3.4.6 maddesini (karma) yada 4.3.4.5 (yüksek) maddesini nasıl anlamalıyız?

Yani şunu mu diyorsunuz:
1. Perdelerin toplamının aldığı devrilme momentlerinin 0.75'ten büyük olmasını sağlayacağız (sağlamıyorsa, R ve D değişecek)
2. Sonra her bir perdenin aldığı devrilme momentinin <1/3 şartına bakacağız
3. Daha sonra da kenar perdelerin >1/6 şartını kontrol edeceğiz
Aynı mantığı 4.3.4.5 için de yapacağız...
1. Perde toplam devrilme momentinin 0.4<M<0.75 şartına bakacağız sonra bu şart sağlamıyorsa R ve D değişecek vs..
2. Her bir perdede 1<3 şartına bakılacak
3. kenar perdede >1/6 şartına bakılacak
Her iki durumda da 2 ve 3. maddeler sağlamazsa 4/5 R kullanılacak...

Bana aşırı zorluyoruz gibi geldi.

Şartnamenin dediğiniz gibi bir yazım dili kullanılarak yazıldığını kabul edelim (hassasiyetle... yani "tamamı"nı kastetseydi imtina etmez yazarlardı oraya). O halde şunu sormak da haksız olur muyum?

4.3.4.5 ve 4.3.4.6 maddeleri için de geçerli olan ve "tamamı" ifadesinden çok daha elzem olan, "4.3.2.4 maddesine de uyulacak" denmesi gerekmez miydi?

Sizi anlıyorum, daha güvenli tarafta kalınıyor, isterseniz bunu DTS'ye bakmaksızın her yapıda her perde de uygulayabilirsiniz mahsuru yok, ancak bunu "taşıyıcı sistemi ne olursa olsun, DTS1-2 'de yer alan her sistemde bulunan her perdede uygulayacaksınız" demek kanaatimce zorlama bir yorum...

Sonuç olarak Ömer Bey ikna olmuş değilim ve bu maddeye ilişkin kanaatimi hâlâ koruyorum ve sadece perdeli sistemler için geçerli olduğunu düşünüyorum..

saygılarımla...
 
Geri
Üst