Re: STATİK VE DİNAMİK DIŞ MERKEZLİK FARKI
Merhaba;
Ekdışmerkezlik etkisinin belirlenmesi için iki farklı yol mevcuttur.
1- Statik prosedür: Yatay deprem yükleme durumları için tepki spektrumu analizi ile belirlenen kat kuvvetlerinin, dışmerkezlik oranı ile çarpımından elde edilen burulma momenti diyafram merkezine etkitilir. Diyafram tipinin tam veya yarı rijit olmasından bağımsız olarak diyafram içeren tüm katlarda Burulma Momenti diyafram merkezine uygulanır. V10.15 itibari ile analiz ayarları sekmesinde statik dışmerkezlik ile 4.3.6.2 de açıklanan tek yükleme durumlu hesap yönteminin seçilmesi halinde uygulanır. Analiz ayarları sekmesinden farklı bir değer girilmediği sürece, TBDY 2018 4.5.10.2 gereği her iki yatay doğrultuda yüzde 5 dışmerkezlik oranına göre işlem yapılır. TBDY 2018 4.3.6 maddesi uygulanarak bodrumlu binalar çözülür. Bu sayede yapının alt ve üst bölümü için ayrı ayrı R ve D katsayıları kullanılırken analiz süresi kısalır.
2- Dinamik prosedür: Ek dışmerkezlik etkisi için kaydırılmış kütlelerle 4 farklı dinamik analiz yapılır. Eğer yapıda rijit bodrum varsa 8 farklı dinmik analiz yapılır. Eğer yapı yarı rijit çözülmesi gereken bir yapıysa dinamik analiz sayısı daha da artar.
Tepki spektrumu analizi ile doğrudan her bir mod için belirlenir. CQC veya SRSS diğer yöntemler ile birleştirilerek elde edilen yatay deprem yükleme durumlarına ait iç kuvvet ve yer değiştirmelerin içerisinde yer alır. Yöntem mantığı gereği kütlelerin dağıtıldığı her bir düğüm noktasında, yarı rijit diyafram için, veya diyafram merkezindeki kütle, tam rijit diyafram için, yüzde 5 kaydırılarak hesaplanır. Kütle matrisini kaydırarak elde edildiği için standart prosedürde 4 farklı modal analiz yapılması gerekir. TBDY 2018 4.8.5 maddesine uygun bodrumlu bina analizi 2 aşama olarak yapılır ve tasarıma esas iç kuvvetler 4.10'da belirtildiği şekli ile elde edilir.
Her iki yöntemde deprem yönetmeliğine uygun olup ek dışmerkezlik etkisi ve bodrumlu bina analizi açısından birbirinden farklı yaklaşım gösterir. İki yöntemi basit bir proje üzerinde karşılaştırarak inceleyebilirsiniz. Analiz süresi kısalığı veya dinamik analiz modal analiz uygulandığı için dış merkezlik için de dinamik yöntemi kullanarak uyumlu çözüm yapmak mühendislerin seçimindedir.
Yapı düzenli ve düzgün geometrili bir yapıysa her iki yöntem çok benzer sonuç verir.
İyi Çalışmalar.
